عملیات کربلای ۵ – مرحله اول – گردان حضرت علی اکبر علیه السلام

مرحله اول عملیات گردان در کربلای۵

با گذشت ۲ روز از عملیات کربلای۴ و بازگشت نیروها به اردوگاه کوثر، در تاریخ ۵/۱۰/۶۵ ماموریت جدیدی به گردان ابلاغ شد. در پی این ابلاغ، محل عملیات در منطقه‌ی پنج‌ضلعی شلمچه در نظر گرفته شده و مقرر گردید که بخشی از نیروهای گردان به‌صورت غواصی و بخش دیگر در قالب ماموریت آبی-خاکی، در این عملیات شرکت کنند.

در تاریخ ۶/۱۰/۶۵، گروهان‌های نصر، فلق و دسته وی‍ژه صف به‌عنوان بخش غواصی گردان و گروهان‌های فتح، فجر و الحدید به‌عنوان بخش آبی-خاکی در نظر گرفته شد. در پی تغییر سازمان‌دهی، هر یک از معاونین گردان، مسئولیت پیگیری برنامه‌های آموزشی و عملیاتی یکی از دو بخش یادشده را بر عهده گرفتند.

پس از انجام سازمان‌دهی جدید، برنامه‌های آموزشی گردان از ۸/۱۰/۶۵ آغاز شد. محل برگزاری آموزش نیروهای غواص در کنار یک کانال آب واقع در جنوب اردوگاه کوثر در نظر گرفته شد و متعاقب آن آموزش فشرده و سنگین نیروهای این بخش شروع شد. بخش دیگر گردان نیز که شامل نیروهای آبی-خاکی بودند فعالیت آموزشی خود را به‌طور هم‌زمان آغاز کردند. در تداوم آموزش این بخش، در تاریخ ۹/۱۰/۶۵ آموزش سلاح‌های نیمه سنگین نظیر خمپاره‌انداز و ضد هوایی انجام شد تا در صورت لزوم افراد بتوانند از غنائم دشمن در منطقه‌ی عملیات استفاده کنند.

در تاریخ ۱۰/۱۰/۶۵،‌ گروهان ادوات الحدید برای استقرار در خط مقدم،‌ به منطقه‌ی عملیات اعزام شد. مسئولین گردان برای شناسایی و برنامه‌ریزی عملیات در این ایام به‌طور مستمر به منطقه‌ی شلمچه رفت‌وآمد می‌کردند.

در تاریخ ۱۵/۱۰/۶۵، در جریان ماموریت شناسایی معبر گردان، برادران تقی‌زاده و آملی به‌اتفاق دو تن از نیروهای اطلاعات اعزام شدند که در جریان این ماموریت، کمین دشمن به‌سوی آن‌ها تیراندازی کرده که بر اثر آن یکی از نیروهای اطلاعات مجروح شد و آن‌ها مجبور به بازگشت شدند.

از اوایل روز ۱۷/۱۰/۶۵، نیروهای گردان به‌تدریج نسبت به تحویل ساک‌های خود به تعاون اقدام کرده و پس از اقامه‌ی نماز و صرف نهار، نسبت به جمع‌آوری وسایل خود و آماده کردن سلاح و تجهیزات خویش مبادرت کردند. در عصر همان روز تعدادی کامیون برای انتقال نیروها وارد محوطه‌ی گردان شد که پس از توزیع آن‌ها بین گروهان‌های مختلف،‌ کامیون افراد هر گروهان با استفاده از کف‌پوش برزنتی و پتو، مفروش شد. با تاریک شدن هوا، نیروهای گردان پس از اقامه‌ی نماز، ‌به‌تدریج سوار بر کامیون‌ها شده و ستون گردان از اردوگاه کوثر خارج شده و به‌سوی منطقه‌ی عملیات عازم شد. در اواخر شب ستون گردان به منطقه‌ی شلمچه رسیده و نیروها از کامیون‌ها پیاده شدند. با توجه به فاصله‌ی محل توقف تا کانالی که برای استقرار نیروها در نظر گرفته شده بود، ستون گردان بقیه‌ی راه را به‌صورت پیاده به‌سوی محل موردنظر طی کرد.

در نخستین ساعات بامداد ۱۸/۱۰/۶۵، ستون گردان به کانال موردنظر که در پشت خطوط پدافندی شلمچه حفر شده بود رسیده و در آن مستقر شدند. با توجه به قرار گرفتن منطقه در زیر دید دشمن، از نیروها به‌طور موکد خواسته شد تا از کانال‌ها خارج نشوند. نیروها در محل کانال استقرار یافته و تا عصر همان روز در آنجا استراحت کردند. در ساعت ۳ بعدازظهر، تمامی مسئولین گروهان‌ها و دسته‌ها به ترتیب برای آشنایی با منطقه، به محل دیدگاه رفتند. پس از بازگشت فرماندهان از دیدگاه،‌ آخرین وضعیت منطقه برای نیروها تشریح شد. با تاریک شدن هوا، نیروهای گردان به اقامه‌ی نماز و صرف شام با استفاده از جیره‌ی جنگی پرداخته و به‌تدریج مهیای حرکت برای رفتن به نقطه‌ی رهایی شدند. ماموریت گروهان‌های نصر و فلق، شکستن خط دشمن در دژ شرقی پنج‌ضلعی و ایجاد سرپل در آن بود.‌ دسته‌ی ویژه نیز ماموریت مقابله با کمین‌های دشمن را بر عهده داشت و قرار بود پس از شکسته شدن خط دشمن، نیروهای سایر گروهان‌ها برای تصرف مواضع موجود در خط اول و دوم دشمن اقدام کنند.

در ساعت ۱۰ شب ۱۸/۱۰/۶۵، ابتدا نیروهای غواص گردان از نقطه‌ی رهایی حرکت کرده و برای رسیدن به دژ دشمن، وارد آب‌گرفتگی ایجادشده بین خطوط دفاعی ایران و عراق شدند. در این مرحله، گروهان‌های نصر و فلق به‌سوی دژ‍ دشمن حرکت کرده و ستون دسته ویژه صف نیز در مسیر دیگری به‌سوی سنگرهای کمین دشمن به‌پیش رفت.

پس از حرکت نیروهای غواص، رزمندگان گروهان‌های فتح و فجر به‌تدریج از نقطه‌ی رهایی خارج شده و در آب‌گرفتگی، در قایق‌هایی که در کنار یک خاکریز دوجداره قرار داشت، سوار شدند.

در ساعت ۱ بامداد،‌ پس از اعلام رمز عملیات از سوی فرمانده لشکر،‌ گروهان نصر و فلق در مسیر پیشروی خود به میدان‌های مین و سیم‌های خاردار دشمن رسید. نیروهای تخریب بلافاصله اقدام به ایجاد معبر کرده ولی از ۸ ردیف سیم‌خاردار، تنها ۳ ردیف آن گشوده شده که دشمن متوجه نفوذ رزمندگان گردان در این محور شد. لذا آتش تیربارهای خود را به‌سوی نیروهای داخل معبر متمرکز کرد. با اینکه برخی از غواص‌های خط‌شکن شهید و مجروح شده بودند ولی یورش دسته‌های دیگر طی ۳ مرحله انجام شد ولی به دلیل شدت آتش دشمن و ازکارافتادن سلاح برخی از رزمندگان، امکان پیشروی بیشتر میسر نشده و خط دشمن در این محور شکسته نشد و با توجه به تعداد زیاد شهدا و مجروحین در ساعت … (؟) دستور بازگشت داده شد.

مقارن با حمله‌ی گروهان‌های نصر و فلق، نیروهای دسته ویژه صف نیز در محور خود به خاموش کردن کمین‌های دشمن پرداختند که به دلیل شدت آتش دشمن و مقاومت آن‌ها، نیروهای این دسته فقط موفق به خاموش کردن برخی از کمین‌ها شدند. با توجه به عدم امکان پیشروی در این محور و گشوده شدن معابر دیگر در سایر محورهای عملیاتی، به باقی‌مانده‌ی نیروهای این دسته هم دستور بازگشت داده شد.

در پی مقاومت دشمن و شکسته نشدن خط دفاعی،‌ از سوی فرمانده گردان به گروهان‌های فتح و فجر ماموریت داده شد تا نیروهای داوطلب، مهیا شده تا در یک ماموریت استشهادی با استفاده از قایق‌های خود به میدان‌های مین و موانع دشمن زده و با ایجاد شکاف در آن‌ها،‌ راه را برای پیشروی سایر نیروهای گردان باز کنند. در پی این تصمیم، بلافاصله تعدادی از رزمندگان برای انجام این ماموریت داوطلب شده و در این قایق‌ها سوار شدند.

درحالی‌که تعدادی از قایق‌های گروهان‌ فتح، برای انجام ماموریت خود به‌سوی خط دشمن روانه شده بود، لشکر ۱۹ فجر در محور خود موفق به گشودن معبر و شکستن خط دشمن گردید. لذا قایق‌های گروهان فتح و در پی آن گروهای دیگر به‌سوی معبر یادشده تغییر مسیر داده و خود را به دژ دشمن رساندند.

در ساعت … (؟) صبح ۱۹/۱۰/۶۵، نیروهای گروهان فتح و در پی آن فجر و الحدید، پس از رسیدن به خط دشمن، حرکت خود را بر روی دژ دشمن به سمت جنوب آغاز کردند. در این مدت گردان امام سجاد موفق به شکستن خط دشمن از شمال آب‌گرفتگی شده و جلوتر از نیروهای گردان حضرت علی‌اکبر به تصرف سنگرهای دژ اول دشمن پرداختند. ازاین‌رو نیروهای گروهان فتح در حدود ساعت ۶:۳۰ از د‍‌ژ اول به‌سوی خط دوم دشمن در منطقه‌ی پنج‌ضلعی که از ۷ خاکریز مقطعی‌ تشکیل شده بود،‌ حرکت کردند. تصرف خاکریزهای دوم، سوم و چهارم از ۷ خاکریز یادشده تا ساعت ۷:۳۰ به طول انجامید و درحالی‌که رزمندگان این گروهان آماده برای پیشروی به‌سوی خاکریز پنجم بودند، شرایط پیشروی سایر رزمندگان از محورهای دیگر فراهم شده و دستور توقف پیشروی صادر شد.

در حوالی ساعت ۸:۳۰، نیروهای گروهان فجر که بر روی دژ اول دشمن به سمت جنوب حرکت می‌کردند، از آن خارج شده و تلاش خود را برای تصرف خاکریزهای باقی‌مانده در خط دوم دشمن آغاز کردند.

پس از تصرف خط دوم دشمن در منطقه‌ی پنج‌ضلعی، نیروهای دشمن ابتدا به مقاومت در خط سوم که از ۳ خاکریز مقطعی‌ تشکیل شده بود، پرداختند ولی در پی پیشروی سایر یگان‌ها، دشمن تصمیم به عقب‌نشینی از این خاکریزها گرفته و با به جا گذاشتن تانک‌ها و ادوات خود به‌سوی جنوب پنج‌ضلعی (پشت کانال مقداد) عقب‌نشینی کرد. نیروهای دشمن در حین عقب‌روی زیر آتش شدید رزمندگان گردان قرار گرفته و تلفات را متحمل شدند. دقایقی پس از آن، تعدادی از نیروهای گروهان فتح برای اطمینان از خالی شدن خط سوم پنج‌ضلعی، از ۳ محور به‌سوی خاکریزهای یادشده حرکت کردند و پس از حصول اطمینان از عقب‌نشینی کامل دشمن، به خاکریزهای خود بازگشتند.

در حوالی ساعت ۱۰ صبح ۱۹/۱۰/۶۵، نیروهای گروهان الحدید در کنار کانال مقداد واقع در جنوب پنج‌ضلعی به تعقیب دشمن پرداخته و موفق به پیشروی در این محور شدند. پس از تصرف دژ جنوبی پنج‌ضلعی، گروهان یادشده حرکت خود را به‌سوی مقر تیپ دشمن در غرب پنج‌ضلعی ادامه داده و پس از شکستن مقاومت دشمن در این منطقه، موفق به تصرف آن شدند.

باقی‌مانده‌ی گروهان‌های نصر و فلق و دسته ویژه که تا پیش از روشن شدن هوا به خط خودی بازگشته بودند، در آنجا به استراحت و تجدیدقوا پرداخته و پس از سازمان‌دهی مجدد، در حوالی ساعت ۱۴ همان روز برای ادامه‌ی ماموریت، به‌سوی منطقه‌ی پنج‌ضلعی حرکت کرده و در سنگرهای دژ اول دشمن در مجاورت آب‌گرفتگی مستقر شدند.

نیروهای گردان پس از تثبیت مواضع خود به پدافند از آن پرداخته و تا فردا بعدازظهر در خطوط دفاعی باقی ماندند. طی این مدت دشمن به‌طور پراکنده منطقه را زیر آتش خود قرار داده بود.

سرانجام در بعدازظهر ۲۰/۱۰/۶۵، نیروهای گردان پس از اتمام ماموریت خود به‌تدریج از منطقه‌ی پنج‌ضلعی خارج شده و با استفاده از چند قایق، به شرق آب‌گرفتگی رفتند. در حین بازگشت رزمندگان، ۲ هواپیمای دشمن که در آسمان منطقه ظاهر شده بود، با آتش پدافند ضد هوایی ساقط شدند. تا هنگام غروب آفتاب، کار انتقال نیروها به شرق آب‌گرفتگی به پایان رسید و افراد با استفاده از چند دستگاه کامیون که در آنجا مهیا شده بود، منطقه‌ی شلمچه را به‌سوی اردوگاه کوثر ترک کردند. کامیون‌ها تا پیش از ساعت ۲۱ به‌تدریج وارد اردوگاه کوثر شده و نیروهای گردان در چادرهای خود مستقر شدند.

در اوایل صبح روز ۲۱/۱۰/۶۵، نیروهای گردان برای استحمام و تماس با خانواده‌های خود با استفاده از چند دستگاه اتوبوس به شهر اهواز رفتند. بازگشت افراد از مرخصی تا حوالی ظهر همان روز به طول انجامید.

پس از بازگشت نیروها، در بعدازظهر ۲۱/۱۰/۶۵، گروهان فلق و نصر با یکدیگر ادغام شده و تحت عنوان گروهان نصر سازمان‌دهی شد.